Twój układ endokannabinoidowy a kannabidiol. Czy jesteś kompatybilny z CBD?

Konopie włókniste (Cannabis sativa L.) stanowią źródło ponad 100 kannabinoidów, w tym naturalnie występującego fitozwiozwiązku CBD. W odmianach przemysłowych uprawianych w Polsce zawartość THC nie przekracza 0,3%. Dzięki temu legalnie sprzedawanym produktom z konopi można przypisywać wiele właściwości, ale z pewnością nie działanie odurzające. Jaki wpływ na układ endokannabinoidowy ma CBD i THC? Co dzieje się w naszym ciele podczas suplementacji CBD? Czy pozytywne efekty, o których donoszą mass media, występują naprawdę?

Nieznajomość faktów dotyczących konopi włóknistej oraz powielane błędne przekonania o jej biologicznej strukturze jakoby bliźniaczej do marihuany wymagają sprostowania. Najważniejszym działaniem jest upowszechnienie dostępu do merytorycznie bogatych baz wiedzy o konopi siewnej. To szczególnie ważne, w kontekście coraz bardziej zaawansowanych badań nad zakresem właściwości terapeutycznych CBD oraz podejrzeniem naturalnej kompatybilności ludzkiego organizmu z takimi związkami, jak kannabinoidy CBD. Skąd te przypuszczenia i jak zweryfikować ich prawdziwość? Zacznijmy od poznania tajemnic ludzkiego układu endokannabinoidowego. Sprawdźmy, co nosimy w środku i jak to się ma do stosowania CBD.

Kannabinoidy CBD i THC, terpeny i układ endokannabinoidowy – szersze spojrzenie na naturalne funkcje organizmu ludzkiego

Obecne w kulturze od najdawniejszych lat, wykorzystywane początkowo do produkcji olejów oraz włókien strukturalnych tkanin konopie włókniste nie powinny wzbudzać aż tylu kontrowersji. Jednakże wbrew temu, co podpowiada logika, ich uprawy oraz wykorzystywanie w różnych dziedzinach życia prowokują więcej żywych dyskusji niż kiedykolwiek wcześniej. Rynek konopny wciąż niezłomnie walczy o swoje prawa, a jego przedstawiciele robią, co mogą, aby odczarować myślenie społeczne m.in. kojarzenie konopi włóknistych z indyjskimi, brak wiedzy o ich budowie i profilu biochemicznym oraz powszechne przypisywanie im działania psychoaktywnego. 

Ważną cechą, którą należy podkreślać, mówiąc o Cannabis sativa L. jest brak THC w produktach wytworzonych na bazie tego surowca. Całkowicie czysty skład lub skład o śladowej zawartości THC (niezdolnej do wywołania działania psychoaktywnego) pozwala na bezpieczne stosowanie legalnych produktów konopnych z CBD. Dlaczego THC odurza, a CBD nie? Wszystko zaczyna się głęboko wewnątrz tkanek. Biochemicznie CBD różni się od THC w sposób nieznaczny, ale za to bardzo znaczący.

Stan układu endokannabinoidowego – sprawdź, co nosisz w środku

W strukturze CBD nie tworzy się tzw. układ laktonowy. Za to pojawiają się w niej dwa ugrupowania fenolowe. To sprawia, że CBD wykazuje działanie antagonistyczne w stosunku do receptorów kannabinoidowych, przeciwnie do tetrahydrokannabinolu (THC), który jest aktywny jako agonista. Co to oznacza w praktyce? Mniej więcej tyle, że można stosować CBD o różnych stężeniach i spektrum działania, zgodnie z przeznaczeniem i zalecanym dawkowaniem, nie martwiąc się o ewentualne, niepożądane skutki uboczne, jak przy psychoaktywnym THC. Tym bardziej że jednym z układów endogennych ludzkiego organizmu jest ECS, czyli układ endokannabinoidowy, który oddziałuje na wiele narządów oraz ich funkcji m.in. tych budujących barierę odpornościową.

Ważnym elementem ECS są receptory kannabinoidowe CB1 i CB2. Dawniej uważano, że te pierwsze zlokalizowane są głównie w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, a drugie występują w obwodowym un, czyli na tzw. peryferiach. Jednak badania naukowe dowodzą, że CB1 i CB2 rozproszone są w całym organizmie, tworząc wzajemnie oddziałujące na siebie systemy. Relacja CBD i THC ze wspomnianymi receptorami wywołuje odmienne skutki. Pobudzenie receptora CB1 przez THC prowadzi m.in. do silnie odczuwanej euforii. Konkurujące o możliwość związania się z tym receptorem CBD jest jego ujemnym modulatorem allosterycznym. Brzmi kosmicznie, jednak dosłownie oznacza to tyle, że CBD przeciwdziała innym, niepożądanym wiązaniom oraz stymuluje własne reakcje.

Źródło zewnętrzne: Patient's Guide to CBD. Americans For Safe Access.

Równowaga kannabinoidów, czyli efekt pobudzenia receptorów CB1 i CB2

Endokannabinoidy, syntetyczne kannabinoidy oraz fitokannabinoidy, w tym te występujące w konopiach, wykazują słabsze tudzież silniejsze powinowactwo wiązania z receptorami układu ECS. Najprościej rzecz ujmując, aby stan układu ECS bliski był równowadze, konieczne jest odpowiednie oddziaływanie na niego licznych substancji, zarówno tych ściśle ukierunkowanych na jeden cel, jak i takich o szerokim spektrum działania. Odpowiedź układu na ich działanie może być tym samym słabsza, silniejsza, a niektóre związki mogą nawet całkowicie blokować receptor, w określony sposób stymulując układ nerwowy, sercowo-naczyniowy, pokarmowy i/lub immunologiczny.

Warto wiedzieć, że układ ECS i jego receptory CB1/CB2 kontrolują różne aspekty zdrowotne oraz procesy fizjologiczne, zachodzące w ludzkim organizmie m.in.:

• regulacja masy ciała (poprzez tłumienie lub stymulację apetytu),
• procesy wydzielania insuliny, 
• kontrola ciśnienia tętniczego,
• koordynacja ruchowa,
• występowanie choroby lokomocyjnej,
• regulacje działania układu nerwowego np. w kontekście zaburzeń neurorozwojowych, panowania nad emocjami czy fizjologią stresu.

Syndrom niedoboru endokannabinoidów – czy CBD z konopi ma właściwości terapeutyczne?

Ciekawostką związaną z działaniem układu ECS jest fakt, że obecne w nim endokannabinoidy nie są stale magazynowane, jak inne znane i powszechnie występujące w organizmie neuroprzekaźniki. Pojawiają się one specjalnie "na zlecenie" układu. Mimo to we współczesnej medycynie wiele z przeprowadzonych badań wskazało na stan klinicznego niedoboru endokannabinoidów u pewnych grup osób. Angielska nazwa tego stanu brzmi eCB deficiency syndrome, a więcej o jego specyfice można znaleźć w powszechnie dostępnych, rzetelnych, a przy tym darmowych źródłach:

"Aktualny przegląd piśmiennictwa (2014 r) pokazuje [24,25], że niedobór endokannabino­idów występuje przy migrenach, fibromialgii, zespole wrażliwego jelita, niektórych chorobach psychicznych i może być przyczyną ich występowania. Zaburzenia uwalniania endokannabinoidów mogą być przyczyną zespołu stresu pourazowego, fobii i różnych form przewlekłego bólu. Kliniczne interwencje, które popra­wiają działanie układu kannabinoidowego, polegają na podawaniu środków wpływających na aktywność receptorów CB1, CB2, zwiększających syntezę ligandów lub hamujących ich rozkład."

[za:] Siudem P., Wawer I., Paradowska K., Konopie i kannabinoidy oryg. Cannabis and cannabinoids, Farmacja Współczesna 2015; 8: 1-8.

Dla zapewnienia równowagi wewnętrznej organizmu konieczne jest zachowanie sprawności układu ECS. 

"W bazie PubMed, wśród badań klinicznych lub przedklinicznych zajmujących się „eCB deficiency syndrome” i spełniających wymagania jakościowe, wybrano i przeanalizowano 184 badania in vitro, 102 in vivo wykonanych na zwierzętach oraz 36 na ludziach. Pokazano w nich, że wiele farmaceutyków poprawia działanie układu eCB, np. leki przeciwbólowe (acetaminofen, niesteroidowe leki przeciwzapalne, opioidy, glukokortykosteroidy), antydepresanty, leki antypsychotyczne i przeciw lękowe. Środki z zakresu medycyny „komplementarnej/alternatywnej” wpły­wające na system eCB to: masaże, akupunktura, leki życia: dieta, kontrola wagi, ćwiczenia i sport, oraz uży­cie substancji psychoaktywnych: alkoholu, nikotyny, kawy, związków z konopi."

[za:] Siudem P., Wawer I., Paradowska K., Konopie i kannabinoidy oryg. Cannabis and cannabinoids, Farmacja Współczesna 2015; 8: 1-8.

Dobre poznanie mechanizmów biologicznych i neurobiologicznych w zakresie funkcjonowania organizmu ludzkiego pozwala na ich umiejętną stymulację za pomocą dostępnych środków zarówno farmakologicznych, jak i botanicznych.

Jak działa CBD na układ ECS i co wiemy o efekcie synergii?

Kannabinoidy to związki chemiczne występujące naturalnie w konopiach, które, zachowane w procesach ekstrakcji, docierają do układu ECS i oddziałują na receptory kannabinoidowe. Wskazuje się na różne mechanizmy działania substancji CBD, jednak większość z nich oparta jest na efekcie synergii. CBD może wchodzić w interakcje z innymi fitozwiązkami konopnymi, co przedstawia poniższa grafika. 

Źródło zewnętrzne: Patient's Guide to CBD. Americans For Safe Access.

Coraz więcej badań prowadzonych jest po to, aby udowodnić domniemane właściwości substancji roślinnych lub pojedynczych związków organicznych o wysokim potencjale terapeutycznym m.in.:

• przeciwbólowym,
• przeciwzapalnym,
• neuroprotekcyjnym,
• przeciwnowotworowym.

To tylko kilka wskazań, które stawiane są za priorytet. Naukowcy dokładają wszelkich starań, aby poznać szerokie uwarunkowania wpływu fitozwiązków na podstawowe funkcje roślin oraz analogicznie ich możliwe właściwości prozdrowotne dla ludzi. Warto śledzić ich dokonania i rozwijać wiedzę, sięgając po rzetelne źródła informacji.

Kannabidiol w produktach konopnych, olejkach CBD i suplementach – substancja warta poznania

Wykorzystywanie kannabidiolu w naturalnych suplementach diety wiąże się z jego szerokim spektrum działania oraz potencjałem profilaktycznym, jak i terapeutycznym (prowadzone są badania nad działaniem CBD, które wskazują na pewne właściwości: przeciwzapalne, neuroprotekcyjne, chroniące przed wolnymi rodnikami czy aktywne wsparcie profilaktyki nowotworowej).

Organizm człowieka jest w stanie dobrze tolerować wiele substancji naturalnych pochodzenia roślinnego podawanych doustnie. Wiele legalnych suplementów diety z kannabidiolem przystosowana jest do takiej właśnie formy przyjmowania np. olejek konopny CBD. Ciekły olejek umożliwia precyzyjne odmierzanie wskazanej przez producenta dawki. Co za tym idzie, zapewnia optymalną kontrolę nad ilością CBD w diecie. Jednak olejek CBD to nie jedyna forma przyjmowania fitozwiązków z konopi. W sklepie konopnym dostępne są także inne produkty:

• susz konopny,
• witaminy w oleju konopnym,
• herbatki konopne,
• żywność z CBD.

Potencjalne działanie regulujące aktywność układu ECS, coraz odważniej przypisywane produktom wzbogaconym w naturalne CBD, sprawia, że dostępność preparatów o sprawdzonym składzie, wysokiej jakości surowcach i wygodnym sposobie podawania wciąż się zwiększa. Ciekawym rozwiązaniem, pozwalającym na włączenie do diety kannabinoidów m.in. w celu kontrolowania poziomu endokannabinoidów, jest stosowanie oleju CBD. Analizy oleju konopnego wskazują na obecność w nim niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych: kwasu linolowego (omega-6) i α-linolenowego (omega-3) w stosunku uważanym za optymalny, a także związków przeciwutleniających. Przeczytaj więcej o oleju konopnym tutaj.

Poszukiwanie naturalnych, bezpiecznych substancji o wysokiej biodostępności, niewymagających wieloetapowego przetwarzania, a które odpowiednio uzupełnią i zbalansują dietę wynika z potrzeby wsparcia profilaktyki i medycyny konwencjonalnej w kierunku holistycznego oddziaływania na organizm.

Słowniczek pojęć wykorzystanych w treści artykułu

• agonista – substancja, która w wyniku wiązania się z określonym receptorem inicjuje pewną odpowiedź biologiczną

• antagonista – substancja, która w wyniku wiązania się z receptorem hamuje lub zakłóca jego odpowiedź

• kannabinoidy – rozmaite związki biologiczne występujące we włoskach gruczołowych konopi w sposób naturalny

• endokannabinoid – kannabinoid produkowany naturalnie w ludzkim organizmie

• terpeny – związki chemiczne występujące m.in. w konopi, nadające jej charakterystyczny zapach i smak

• przeciwutleniacz – substancja, która hamuje procesy utleniania uszkadzające komórkę

• konopie przemysłowe (siewne/włókniste) - gatunek należący do rodziny Cannabaceae, w którym ilość THC wynosi ≤0,3% w przeliczeniu na suchą masę surowca, w przeciwieństwie do marihuany (konopi indyjskich), w której zawartość tetrahydrokannabinolu naturalnie jest znacznie wyższa